Zrzeczenie się Spadku

Zrzeczenie się Spadku

Zrzeczenie się spadku utożsamiane jest z dwoma pojęciami z zakresu prawa spadkowego tj. z odrzuceniem spadku oraz zrzeczeniem się dziedziczenia, dlatego warto bliżej zapoznać się z informacjami na temat tych instytucji prawa cywilnego.

Odrzucenie spadku to zrzeczenie się spadku już po śmierci spadkodawcy, spadkobierca, który odrzucił spadek, traktowany jest jak osoba, która nie dożyła otwarcia spadku.

Przykład zrzeczenie się spadku po ojcu:

Ojciec Adama zmarł 1 stycznia bieżącego roku, Adam wiedział, że ojciec zostawił zadłużony spadek, w związku z czym 7 stycznia bieżącego roku odrzucił spadek po ojcu, dzięki czemu uniknie problematycznego spadku.

Zrzeczenie się dziedziczenia to umowne zrzeczenie się spadku poprzez zawarcie umowy w formie aktu notarialnego między spadkobiercą ustawowym a spadkodawcą za życia spadkodawcy.

Przykład zrzeczenie się spadku:

Paweł jest majętną osobą, w związku z czym postanowił, że nie będą mu potrzebne pieniądze ze spadku po ojcu, więc za zgodą ojca sporządzili wraz z nim u notariusza umowę o zrzeczenie się dziedziczenia, w której zrzekł on się dziedziczenia jeszcze za życia ojca.

Odrzucenie Spadku

Odrzucenie spadku jest oświadczeniem spadkobiercy, który odrzuca spadek i traktowany jest, jakby nie dożył otwarcia spadku, a więc nie będzie on dziedziczył ani majątku, ani długów spadkodawcy.

Spadek może zostać odrzucony przez spadkobiorcę w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku.

Skutki odrzucenia spadku

Najważniejszym skutkiem odrzucenia spadku jest traktowanie spadkobiercy jak osoby, która nie dożyła otwarcia spadku, z tego powodu nie odziedziczy ona nic po zmarłym, a więc pozbędzie się problemów z ewentualnymi długami, ale straci ewentualny majątek.

Dodatkowo w przypadku, gdy osoba jest traktowana jako ta, która nie dożyła otwarcia spadku, to w jej miejsce mogą wejść jej zstępni, szczególnie należy uważać, aby nie doszło do przyjęcia spadku z długami przez małoletniego.

Przykład zrzeczenie się spadku:

Piotr W. odrzucił spadek po ojcu, w jego miejsce do dziedziczenia doszedł jego małoletni syn, ponieważ ojciec zapomniał odrzucić spadek w imieniu małoletniego, do przyjęcia spadku doszło z dobrodziejstwem inwentarza, jednak uniknięcie odpowiedzialności jest uciążliwe.

Kto może odrzucić spadek?

Spadek może odrzucić osoba, która została do niego powołana z ustawy lub testamentu. Możesz zapoznać się z naszym artykułem dotyczącym dziedziczenia ustawowego, w którym dowiesz się, jakie są zasady dziedziczenia z ustawy: Dziedziczenie Ustawowe.

Jak odrzucić spadek?

Aby odrzucić spadek, należy:

• Złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedzieliśmy się o tytule swego powołania do spadku.
• Oświadczenie może być złożone przed notariuszem lub w sądzie.

Przykład:

Adam R. zmarł 1 stycznia i pozostawił synów Piotra R. i Łukasza R., Piotr R. dowiedział się o śmierci ojca w dniu 2 stycznia natomiast Łukasz R. tydzień później tj. 8 stycznia, gdyż przebywał za granicą i miał zepsuty telefon. 6-miesięczny termin do odrzucenia spadku będzie biegł dla Piotra R. od dnia 2 stycznia a dla Łukasza R. od dnia 8 stycznia, ponieważ, każdy z nich dowiedział się o tytule swojego powołania w innym terminie.

Termin na odrzucenie spadku

Czas na odrzucenie spadku to 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania.

Przykład zrzeczenie się spadku:

Adam P. zmarł 1 stycznia i do części spadku powołał swojego przyjaciela w testamencie, a reszta majątku podlega dziedziczeniu ustawowemu. Dzieci zmarłego o jego śmierci, a więc również o swoim tytule do spadku dowiedziały się 1 stycznia i od tego czasu biegnie ich termin do odrzucenia spadku, natomiast przyjaciel zmarłego o jego śmierci również dowiedział się 1 stycznia, ale o testamencie dowiedział się 15 stycznia i to wtedy dowiedział się o swoim tytule do spadku.

Termin do odrzucenia spadku dla dzieci biegnie od dnia 1 stycznia a dla przyjaciela od dnia 15 stycznia, pomimo że wszyscy dowiedzieli się o śmierci spadkobiercy 1 stycznia, to o tytule swojego powołania przyjaciel dowiedział się później.

Powszechnie uważa się, że moment, w którym osoba dowiedziała się o swoim powołaniu do spadku, to chwila, w której powinna ona uzmysłowić sobie, że została do niego powołana np. córka wraz ze śmiercią matki, powinna zdawać sobie sprawę, że jest powołana do dziedziczenia.

Brak świadomości prawnej nie będzie usprawiedliwiać osoby, która będzie powoływać się na fakt, że nie wiedziała, że ustawowo dziedziczy po zmarłym.

Gdzie odrzucić spadek?

Z praktyki wynika, że szybszym i lepszym sposobem na odrzucenie spadku jest, złożenie oświadczenia u notariusza, będzie to rozwiązanie szybsze, ponadto koszty odrzucenia spadku nie są wysokie.

Koszt odrzucenia spadku?

Podstawowa taksa notarialna za złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku wynosi 50 zł netto, czyli 61,50 zł brutto, ponadto notariusz może pobrać dodatkowe opłaty np. za wypis.

W sądzie za złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku zapłacimy 100,00 zł, w przypadku, gdy nas na to nie stać możemy złożyć wniosek o zwolnienie z kosztów.

Czy warto odrzucić spadek?

Odrzucenie spadku może być korzystne, gdy:

• Wartość długów przekroczy wartość spadku.
• Spadkodawca pozostawił niewykonane zobowiązania (kredyty, niewykonane umowy itd.).
• Nie jesteśmy pewni, co może zawierać się w spadku, a osoba, po której dziedziczymy, mogła zostawić długi.

Mając na uwagę zmianę przepisów, która skutkuje przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, należy dobrze zastanowić się, czy warto spadek odrzucić, ponieważ nasza odpowiedzialność będzie ograniczona do aktywów, jakie przejęliśmy po spadkodawcy.

Przykład zrzeczenie się spadku:

Piotr P. odziedziczył po ojcu mieszkanie warte 200 000,00 zł i działkę wartą 100 000,00 zł do przyjęcia spadku doszło z dobrodziejstwem inwentarza, Piotr sporządził spis inwentarza, w którym wyjawił cały majątek, jak się okazało, ojciec pozostawił kredyt w wysokości 500 000,00 zł. W takim przypadku Piotr będzie odpowiadał tylko do kwoty 300 000,00 zł, a więc wartości majątku, jaki przejął w spadku.

Co z długami po odrzuceniu spadku?

Po odrzuceniu spadku osoba, która go odrzuciła, nie poniesie odpowiedzialności za długi spadkowe, gdyż jest traktowana, tak jakby nie dożyła otwarcia spadku.

Co, jeżeli przegapiliśmy termin odrzucenia spadku?

Przed nowelizacją przepisów z 2015 r. nieodrzucenie spadku mogło nieść za sobą negatywne skutki dla osoby, która spadku nie odrzuci, natomiast już po nowelizacji spadkobiercę, który nie złożył oświadczenia o odrzuceniu spadku, traktuję się, jakby przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

W związku z powyższym przy prawidłowym zachowaniu się osoby, która spadek przyjęła, będzie ona odpowiadać za długi, ale wyłącznie do wysokości odziedziczonych aktywów.

Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego

Spadek można odrzucić również w imieniu małoletniego, jednak musimy w tym celu uzyskać zgodę sądu, jeżeli chcesz, dowiedzieć się więcej na ten temat to przejdź do naszego artykułu: Wniosek o Odrzucenie Spadku w Imieniu Małoletniego.

Może zainteresować Cię również nasz artykuł: Odrzucenie spadku wzór.

Zrzeczenie się dziedziczenia

Zrzeczenie się dziedziczenia polega na zawarciu umowy notarialnej pomiędzy spadkobiercą ustawowym a spadkodawcą, w której przyszły spadkobierca ustawowy zrzeka się dziedziczenia po spadkodawcy. Umowa o zrzeczenie dziedziczenia zawierana jest za życia spadkodawcy.

Ponadto spadkobierca w drodze umowy o zrzeczenie się dziedziczenia może zrzec się prawa do zachowku.

Wymogi umowy o zrzeczenie się dziedziczenia

Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia musi być:

• zawarta za życia spadkodawcy,
• stronami umowy muszą być spadkobierca ustawowy i spadkodawca,
• umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności.

Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia, zawarta bez zachowania formy aktu notarialnego, jest nieważna!

Jakiego spadkobiercy dotyczy zrzeczenie się dziedziczenia?

Zrzeczenie się spadku za życia spadkodawcy dotyczy tylko spadkobiercy ustawowego, a więc osoby, która dziedziczy na zasadach przewidzianych w kodeksie cywilnym, a więc w przypadku, gdy spadkobierca nie pozostawił spadkobierców testamentowych.

Zrzeczenie się spadku przez spadkobiercę ustawowego nie wyklucza możliwości powołania go do dziedziczenia na podstawie testamentu.

Przykład:

Kamil zawarł z ojcem 5 lat temu umowę o zrzeczenie się dziedziczenia, co spowoduje, że nie będzie on dziedziczył z ustawy po ojcu, natomiast ojciec może powołać go do spadku jako spadkobiercę testamentowego. Przykładowo, jeżeli po śmierci okaże się, że ojciec w testamencie zapisze mieszkanie na rzecz syna Kamila, to syn co prawda nie będzie spadkobiercą ustawowym, ale będzie spadkobiercą testamentowym.

Skutki zrzeczenia się dziedziczenia

Osobę, która zawarła umowę o zrzeczenie się dziedziczenia, traktuję się, tak jakby nie dożyła otwarcia spadku, więc nie odziedziczy ona po zmarłym praw i obowiązków, jakie przypadałyby jej w sytuacji dziedziczenia ustawowego.

Należy pamiętać, że w przypadku zrzeczenia się dziedziczenia co do zasady obejmuje ono również zstępnych zrzekającego się, strony umowy o zrzeczenie się spadku mogą zastrzec inaczej i nie pozbawić prawa do dziedziczenia ustawowego zstępnych zrzekającego się dziedziczenia.

Przykład zrzeczenie się spadku:

Anna i Kamila córki Iwony zawarły z matką umowy o zrzeczenie się dziedziczenia ustawowego, w umowie Iwony z Kamilą znalazło się zastrzeżenie dotyczące niewyłączanie od dziedziczenia jej zstępnych. W takim przypadku, gdy dojdzie do dziedziczenia ustawowego, to dzieci Anny będą wyłączone od dziedziczenia ustawowego, a dzieci Kamili będą spadkobiercami ustawowymi Iwony.

Zrzeczenie się spadku na rzecz innej osoby

Możliwość zrzeczenia się spadku na korzyść innej osoby nie została jednoznacznie rozstrzygnięta przez orzecznictwo, jednakże możemy założyć, że można zastrzec warunkowe zrzeczenie się dziedziczenia. Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia może zostać tak skonstruowana, aby do zrzeczenia się dziedziczenia doszło tylko w przypadku, np. gdy inna wskazana osoba dojdzie do dziedziczenia testamentowego.

Uchylenie się od zrzeczenia dziedziczenia

Strony umowy zrzeczenia się dziedziczenia mogą wspólnie poprzez umowę zawartą w formie aktu notarialnego uchylić zrzeczenie się dziedziczenia. Spadkodawca sam nie może uchylić takiej umowy, może on natomiast sporządzić testament, w którym powoła do spadku spadkobiercę, z którym zawarł umowę o zrzeczenie się dziedziczenia.

Podstawa prawna

Zrzeczenie się spadku zostało uregulowane w art. 1048 – 1050 Kodeksu cywilnego „Zrzeczenie się dziedziczenia” oraz w art. 1012 – 1029¹ Kodeksu cywilnego „Odrzucenie spadku”.

Spodobał Ci się nasz artykuł Zrzeczenie się spadku? Zobacz inne:

Odrzucenie Spadku u Notariusza

Artykuł powstał przy pomocy: Porada Prawna Online.

Ostatnio aktualizowano 4 stycznia, 2023