Skip to content 
Definicja
Dobra osobiste nie mają swojej definicji w kodeksie cywilnym. Kodeks cywilny ogranicza się do stwierdzenia, że dobrami osobistymi człowieka są w szczególności: zdrowie, wolność cześć, swoboda sumienia, nazwisko.
Co to są dobra osobiste
Dobrami osobistymi są powszechnie uznane w społeczeństwie wartości niemajątkowe związane ściśle z osobą człowieka i będące przejawem godności osoby ludzkiej, obejmujące przede wszystkim integralność fizyczną i psychiczną oraz indywidualność człowieka.
Katalog dóbr osobistych
Kodeks cywilny nie wskazuje zamkniętego katalogu dóbr osobistych, a więc jest to katalog otwarty, ustawodawca wskazał jednakże najważniejsze dobra osobiste.
Art. 23 kodeksu cywilnego:
Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Dobra osobiste przykłady pozakodeksowe praw do:
- prywatności,
- spokoju,
- pozostawienia w spokoju,
- kultu po osobie zmarłej.
- niezakłóconego komunikowania się
Dobra osobiste osób prawnych
Na podstawie art. 43 kodeksu cywilnego do osób prawnych stosuje się przepisy dotyczące osób fizycznych. Przepisy dotyczące osób fizycznych mają bezpośrednie zastosowanie do osób prawnych.
Okoliczności wyłączające bezprawność
Gdy podmiot, który narusza dobro osobiste, działa na podstawie przepisów prawa, to jego działanie nie jest bezprawne (np. działanie policjanta, który siłą zatrzyma podejrzanego, nie narusza dóbr osobistych zatrzymanego, jednakże może on nadużyć swoje uprawnienia i za takie naruszenie może odpowiadać).
Dobra osobiste ochrona
Pierwszym krokiem, jaki powinien uczynić podmiot, którego prawo naruszono, jest wezwanie podmiotu naruszającego prawo do zaniechania dalszych naruszeń, dodatkowo powinien wezwać ten podmiot do usunięcia skutków naruszenia, jeżeli takie skutki już powstały.
Powództwo o ustalenie – podmiot, którego dobro osobiste zostało naruszone, może wystąpić z powództwem o ustalenie faktu naruszenia dobra osobistego.
Powództwo o zaniechanie – podmiot, którego dobro osobiste naruszono, może wystąpić z pozwem o zaniechanie naruszania dobra, pozwem o zaniechanie danego działania naruszającego dobro osobiste oraz z pozwem o usunięcie skutków naruszeń dobra osobistego.
Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego zostanie wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
Przykładowe żądania
- Przeprosiny,
- Zadośćuczynienie pieniężne,
- Zapłata na cel społeczny,
- Sprostowanie,
- Odszkodowanie.
Domniemanie bezprawności
W przepisie tym, będącym podstawą prawną roszczenia powoda, ustanowione zostało domniemanie bezprawności naruszenia dobra osobistego (art. 23 k.c.). Domniemanie to podlega obaleniu przez wykazanie uprawnienia do określonego działania. Kto zatem twierdzi, że naruszono jego dobro osobiste, nie musi wykazywać bezprawności (art. 6 k.c.), nie zwalnia go to jednak od obowiązku wykazania, że do naruszenia (zagrożenia) dobra osobistego faktycznie doszło. Ciężar przytoczenia faktów w tym zakresie spoczywa więc na powodzie, który powinien wywiązać się z niego w zakresie umożliwiającym sądowi sprawdzenie zasadności żądania (wyrok SA w Łodzi z 18.03.2014 r., I ACa 1267/13, LEX nr 1458930).
Przedawnienie roszczeń dobra osobiste kc
Roszczenia niemajątkowe np. o przeprosiny nie ulegają przedawnieniu.
Roszczenia majątkowe mające chronić dobra osobiste przedawniają się w terminach i na zasadach właściwych dla czynów niedozwolonych (zasadach odpowiedzialności deliktowej). Art. 442 1 k.c., pozostaje przepisem szczególnym do art. 118 k.c.
Potrzebujesz pomocy? Chcesz wiedzieć więcej? Skorzystaj z formularza poniżej i zadaj nam pytanie!