Co to jest zrzeczenie się dziedziczenia?
Zrzeczenie się dziedziczenia to umowa pomiędzy spadkobiercą ustawowym a spadkodawcą, w której przyszły spadkodawca zrzeka się dziedziczenia po nim.
Przykład:
Wdowa Kamila A., która posiada córkę i syna, zawarła z synem umowę, w której zrzekł się on dziedziczenia, w wyniku czego po jej śmierci dziedziczyć cały majątek będzie córka.
Strony umowy o zrzeczenie się dziedziczenia
Pierwszą stroną umowy jest przyszły spadkodawca, natomiast drugą stroną umowy o zrzeczenie się prawa do dziedziczenia jest spadkobiorca ustawowy (z wyłączeniem gminy ostatniego miejsca zamieszkania), najczęściej spadkobiercami ustawowymi, będą dzieci i małżonek, więcej na temat dziedziczenia ustawowego dowiesz się z naszego artykułu: Dziedziczenie ustawowe.
Forma Umowy o zrzeczenie się dziedziczenia
Ustawodawca przewidział dla umowy o zrzeczenie się dziedziczenia formę aktu notarialnego, a więc jeżeli umowa taka nie zostanie sporządzona w formie aktu notarialnego, będzie nieważna.
Skutki umowy o zrzeczenie się dziedziczenia
Osobę, która zrzekła się dziedziczenia, traktuję się, jakby nie dożyła otwarcia spadku, ponadto zrzeczenie się dziedziczenia skutkuje również wobec jego zstępnych, którzy również zostają wyłączeni od dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku.
Przykład:
Piotr N. zawarł umowę z ojcem i zrzekł się dziedziczenia po nim, posiadał on dwójkę dzieci, synowie Piotra N. również będą traktowani, jakby nie dożyli otwarcia spadku.
Spadkobiorca ustawowy i spadkodawca mogą zastrzec w umowie, że zrzeczenie dziedziczenia nie rozciąga się na jego zstępnych.
Przykład:
Adam P. zawarł umowę, w której zrzekł się dziedziczenia po ojcu, jednakże umówił się z ojcem, że zrzeczenie nie będzie obejmowało jego dzieci, w związku z czym po śmierci Adama P. jego dzieci będą dziedziczyć po dziadku w miejsce ojca.
Odrzucenie spadku a zrzeczenie się dziedziczenia
Od umowy zrzeczenia się dziedziczenia należy odróżnić odrzucenie spadku, odrzucenie spadku może nastąpić już po śmierci spadkodawcy w terminie do 6 miesięcy od dnia, gdy osoba dowiedziała się o swoim tytule powołania do spadku. Więcej o odrzuceniu spadku w artykule: Odrzucenie spadku.
Umowa, w której osoba zrzeka się dziedziczenia, w przeciwieństwie do odrzucenia spadku nie może być zaskarżona przez wierzyciela tej osoby, co może być korzystne dla zadłużonych spadkobierców.
Odrzucić spadek może każdy do niego powołany z testamentu oraz z ustawy, natomiast w umowie zrzec spadku może się wyłącznie spadkodawca ustawowy.
Kiedy warto rozważyć zawarcie umowy o zrzeczenie się dziedziczenia?
- Gdy spadkodawca chce uregulować sprawy spadkowe za życia, np. posiada dwójkę dzieci, synowi przepisuje mieszkanie, a resztę spadku tj. domek na wsi otrzyma w spadku drugie dziecko.
- Spadkobiorca ma długi i chce uniknąć, zaspokojenia się przez jego wierzycieli z odziedziczonego majątku.
- Spadkodawca ma długi i przyjęcie spadku nawet z dobrodziejstwem inwentarza będzie problemem dla spadkobiorcy.
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia a zachowek
Osoby, które zrzekły się dziedziczenia, nie są uwzględniane przy ustalaniu udziału spadkowego, który stanowi podstawę obliczenia zachowku.
Przykład:
Wdowiec Paweł K. miał pięcioro dzieci, z jednym zawarł umowę, w której dziecko zrzekło się dziedziczenia. W przypadku, gdy ojciec pominie swoje dzieci w testamencie, to zachowek będzie liczony bez uwzględnienia piątego dziecka. Więcej na temat zachowku znajdziesz w artykule: Zachowek.
Zrzeczenie się dziedziczenia a testament
Osoba, która zrzekła się dziedziczenia, może zostać powołana do spadku w testamencie, gdyż przepisy nie przewidują zakazu powołania do spadku osoby, która wcześniej zrzekła się dziedziczenia.
Przykład:
Adam S. pozostawił jako spadkobierców dwóch synów Roberta i Huberta, Adam S. zawarł przed śmiercią umowę o zrzeczenie się dziedziczenia z Hubertem, po czym zapisał mu cały majątek w testamencie. Testament jest ważny, a Robert, będzie miał wyłącznie prawo do zachowku.
Uchylenie się od umowy zrzeczenia
Zgodnie z art. 1050 Kodeksu Cywilnego rzeczenie się dziedziczenia może być uchylone przez umowę między tym, kto zrzekł się dziedziczenia, a tym, po kim się dziedziczenia zrzeczono. Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Zrzeczenie się dziedziczenia a długi
Mając na uwadze, iż osoba, która zrzekła się dziedziczenia, traktowana jest, tak jakby nie dożyła otwarcia spadku, to nie wstąpi ona w żadne prawa po zmarłym, na skutek czego nie odziedziczy ona również długów, więc jest to też sposób na uniknięcie problematycznego spadku.
Zrzeczenie się części spadku
Nie ma możliwości, aby zrzec się tylko części spadku, przepis o zrzeczeniu się dziedziczenia nie przewiduje takiej możliwości.
Przepisy:
Przepisy dotyczące zrzeczenia się dziedziczenia to art. 1048, 1049 i 1050 Kodeksu Cywilnego.
Potrzebujesz pomocy? Skontaktuj się z nami przez formularz: