Skip to content 
Testament a Zachowek
W przypadku, gdy spadkodawca zostawi testament, osobom uprawnionym należy się zachowek, ponadto, gdy spadkodawca zapisze w testamencie majątek również na rzecz osób uprawnionych do zachowku, ale kwota zapisana w testamencie będzie niższa od hipotetycznego zachowku to osoba ta może żądać wyrównania do wysokości należnego zachowku.
Osoby uprawnione do zachowku mają do niego prawo niezależnie czy zostały wymienione w testamencie, czy zostały pominięte.
Przykład testament a zachowek:
Sławomir P. posiadał 1 200 000,00 zł majątku, w testamencie przepisał on 200 000,00 zł na córkę, na drugą córkę nie przepisał nic, a 1 000 000,00 przepisał żonie. W teorii każdy spadkobierca ma prawo do zachowku w wysokości 200 000,00 zł, jednakże w przypadku żony i pierwszej córki wysokość zachowku pokrywa się lub jest mniejsza od przepisanej w testamencie kwoty, natomiast całkowicie pominięta córka, będzie mogła żądać kwoty w wysokości 200 000,00 zł.
Wysokość zachowku przy testamencie
Zachowek niezależnie czy przy testamencie czy przy zbiegu testamentu z dziedziczeniem ustawowym będzie wynosił:
1/2 wartości udziału spadkowego, jaki przypadałby spadkobiercy w przypadku dziedziczenia ustawowego.
2/3 wartości udziału spadkowego, jaki przypadałby spadkobiercy w przypadku dziedziczenia ustawowego, gdy jest trwale niezdolny do pracy lub jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni.
Więcej na temat dziedziczenia ustawowego znajdziesz w innych naszym artykule: Dziedziczenie Ustawowe.
Testament a zachowek dla rodzeństwa
W przypadku, gdy rodzic przepisze cały majątek w testamencie na jedno dziecko, to będzie ono zobowiązane wypłacić pozostałym dzieciom zachowek.
Przykład testament a zachowek:
Wdowiec Mariusz K. zapisał cały majątek w kwocie 2 400 000,00 zł na rzecz córki Anny, ponadto posiadał on jeszcze dwóch synów Łukasza i Waldemara. Synowie mają prawo żądać od siostry kwoty w wysokości 1/2 udziału, jaki przypadałby im w przypadku dziedziczenia ustawowego.
Gdyby doszło do dziedziczenia ustawowego, każde dziecko Mariusza K. odziedziczyłoby po 800 000,00 zł, a więc synom należy się po 400 000,00 zł tytułem zachowku.
Ogłoszenie testamentu a zachowek
Ogłoszenie testamentu ma znaczenie ze względu na 5-letni termin przedawnienia roszczeń wynikających z tytułu zachowku, który swój bieg rozpoczyna w dniu ogłoszenia testamentu. Zobacz nasz artykuł dotyczący przedawnienia zachowku: Zachowek Przedawnienie.
Czy należy się zachowek, gdy jest testament?
Tak, w przypadku pominięcia spadkobierców ustawowych w testamencie lub zapisania im w testamencie udziału mniejszego niż hipotetyczny zachowek, mogą oni dochodzić kwoty zachowku.
Przykład testament a zachowek dla brata:
Robert N. posiadał 1 200 000,00 zł majątku, w testamencie przepisał on 100 000,00 zł na syna, na drugiego syna nie przepisał nic, a 1 100 000,00 przepisał żonie. W takim przypadku zarówno pominięty w testamencie syn, jak i ten który odziedziczył 100 000,00 zł, będą mieli prawo do zachowku.
W przypadku dziedziczenia ustawowego synowie odziedziczyliby po 400 000,00 zł, więc należy im się po 200 000,00 zł tytułem zachowku. Mając na uwadze, że pierwszy syn otrzymał w testamencie 100 000,00 zł, będzie on mógł dochodzić tytułem zachowku dodatkowych 100 000,00 zł, a drugi syn będzie miał prawo zażądać 200 000,00 zł.
Wiele osób zadaje sobie pytanie, po co testament skoro jest zachowek, zachowek ma chronić najbliższych, gdyby spadkobierca w testamencie powołały wyłącznie obcych, ponadto testament tak jak w powyższym przykładzie pozwala zapisać większą część wybranemu ze spadkobierców, gdyż zachowek to 1/2 udziału, jaki przypadałby tej osobie w przypadku dziedziczenia ustawowego.
Zachowek a testament notarialny
Zachowek należy się niezależnie od tego, czy testament był notarialny, czy stwierdzony w innej formie.
Czy należy się zachowek, gdy jest testament?
Tak, w przypadku, gdy spadkodawca zostawił testament, to i tak uprawnionym należy się zachowek, niezależnie od tego, czy uprawnieni do zachowku będą pominięci, czy nie w testamencie.
Jak spisać testament bez prawa do zachowku?
Aby pozbawić w testamencie zachowku osobę uprawnioną, należy ją wydziedziczyć, jednakże wydziedziczenie musi być uzasadnione i wskazywać przyczynę wydziedziczenia.
Przykład mieszkanie zapisane w testamencie a zachowek:
Kawaler Robert K. pozostawił dwie córki, jego cały majątek stanowiło mieszkanie, które zapisał Annie, a pominął w testamencie Teresę. Teresa ustaliła, że mieszkanie jest warte 600 000,00 zł, a więc zażądała ona od siostry 150 000,00 zł tytułem zachowku.
Jak obliczyć ile wynosi zachowek?
Powszechnie stosowany wzór obliczania zachowku został opracowany przez B. Kordasiewicza:
Zachowek = 1/2 lub [2/3] × a × (b+c),
gdzie: Zachowek – wysokość należnego zachowku,
1/2 lub [2/3] – współczynnik wynikający z art. 991 KC,
a – wysokość udziału spadkowego należnego uprawnionemu przy dziedziczeniu z ustawy,
b – czysta wartość spadku,
c – wartość darowizn doliczanych do spadku dla potrzeb obliczenia zachowku (art. 994–995 KC).
Potrzebujesz pomocy? Chcesz wiedzieć więcej? Skorzystaj z formularza poniżej i zadaj nam pytanie!
Spodobał Ci się nasz artykuł testament a zachowek? Zobacz pozostałe:
Artykuł powstał przy współpracy z Porada Prawna Online.