Skip to content 
Ile Wynosi Zachowek?
Zgodnie z art. 991 Kodeksu Cywilnego zachowek wynosi:
1/2 wartości udziału spadkowego, jaki przypadałby spadkobiercy w przypadku dziedziczenia ustawowego.
2/3 wartości udziału spadkowego, jaki przypadałby spadkobiercy w przypadku dziedziczenia ustawowego, gdy jest trwale niezdolny do pracy lub jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni.
Więcej na temat dziedziczenia ustawowego znajdziesz w innych naszym artykule: Dziedziczenie Ustawowe.
Co to jest zachowek?
Zachowek, często błędnie określany jako zachówek jest zabezpieczeniem najbliższych członków rodziny (zstępni, małżonek, rodzice), na wypadek ich pominięcia w testamencie lub zapisaniu im w testamencie udziału niższego od hipotetycznego zachowku, jaki by im przysługiwał w przypadku dziedziczenia ustawowego.
Przykład ile wynosi zachowek:
Adam W. zmarł i cały majątek, jaki pozostawił to 120 000,00 zł, które przepisał młodej sąsiadce, zmarły był wdowcem i zostawił dwóch synów Piotra i Łukasza. Piotr był pełnoletni i zdolny do pracy, natomiast Łukasz był trwale niezdolny do pracy. Piotrowi przysługuje zachowek w kwocie 1/2 udziału spadkowego z ustawy, a Łukaszowi 2/3, ponieważ jest trwale niezdolny do pracy.
W przypadku, gdyby doszło do dziedziczenia ustawowego, to Łukaszowi przysługiwałoby pół majątku tj. 60 000,00 zł, zachowek natomiast wyniesie 1/2 z 60 000,00 zł, czyli będzie on mógł żądać od sąsiadki kwoty 30 000 zł. Łukasz w przypadku dziedziczenia ustawowego, również dziedziczyłby 60 000,00 zł, zachowek dla niego wyniesie natomiast 2/3 z 60 000,00 zł, czyli będzie on mógł żądać od sąsiadki 40 000,00 zł tytułem zachowku.
Zachowek komu się należy?
Kodeks cywilny w krąg osób, którym należy się zachowek, zalicza: zstępnych (dzieci, wnuki itd.), małżonka i rodziców spadkodawcy. Przysposobiony będzie miał prawo do zachowku, podobnie jak osoba, która go przysposobiła, będzie miała prawo do zachowku po nim.
Jak obliczyć ile wynosi zachowek?
Powszechnie stosowany wzór obliczania zachowku został opracowany przez B. Kordasiewicza:
Zachowek = 1/2 lub [2/3] × a × (b+c),
gdzie: Zachowek – wysokość należnego zachowku,
1/2 lub [2/3] – współczynnik wynikający z art. 991 KC,
a – wysokość udziału spadkowego należnego uprawnionemu przy dziedziczeniu z ustawy,
b – czysta wartość spadku,
c – wartość darowizn doliczanych do spadku dla potrzeb obliczenia zachowku (art. 994–995 KC).
Ile Wynosi Zachowek Przykłady:
Przykład ile wynosi zachowek:
Piotr W. pozostawił żonę i trzech synów, cały majątek w wysokości 2 000 000,00 zł zapisał bratu. W przypadku dziedziczenia ustawowego do spadku powołane zostałyby dzieci wraz z żoną i każdy odziedziczyłby po 500 000,00 zł. Zachowek, jaki należy się dzieciom i żonie wynosi 250 000,00 zł na osobę.
Przykład ile wynosi zachowek:
Zmarły Piotr W. zostawił dwóch spadkobierców, jego majątek w dniu śmierci wyniósł 1 000 000,00 zł, w testamencie zapisał pierwszemu synowi 900 000,00 zł, a drugiemu 100 000,00 zł. Drugi syn będzie miał prawo żądać kwoty 150 000,00 zł od pierwszego syna, ponieważ miał on prawo do zachowku w wysokości 250 000,00 zł, a ojciec w testamencie zapisał mu tylko 100 000,00 zł.
Przykład ile wynosi zachowek:
Wojciech R. rozwiódł się z żoną, z którą miał trójkę dzieci, po czym ożenił się z inną kobietą, trzy lata po ślubie zmarł i cały majątek w testamencie przepisał drugiej żonie. Dzięki instytucji zachowku, jego dzieci z pierwszego małżeństwa pomimo pominięcia ich w testamencie, mogą żądać przysługującą im tytułem zachowku kwotę.
Przykład ile wynosi zachowek:
Adam P. rozwiódł się z żoną, z którą miał trójkę dzieci, po czym ożenił się z młodszą o 20 lat kobietą, dwa lata po ślubie zmarł i cały majątek w testamencie przepisał młodej żonie. Dzięki instytucji zachowku, jego dzieci z pierwszego małżeństwa pomimo pominięcia ich w testamencie, będą mogły żądać przysługującą im tytułem zachowku kwotę.
Przykład ile wynosi zachowek:
Adam W. pozostawił majątek w wysokości 240 000,00 zł, cały majątek w testamencie zapisał żonie, posiadał on dwóch pełnoletnich i zdolnych do pracy synów. Ich udział w przypadku dziedziczenia ustawowego wyniósłby po 1/3 majątku, a więc odziedziczyliby po 80 000 zł (każdy ze spadkodawców odziedziczyłby po 80 000,00 zł żona i dwóch synów).
Ponadto mąż darował żonie 30 000,00 zł rok przed śmiercią, a więc darowizna ta jest zaliczana przy wyliczaniu zachowku.
Synowie mają prawo do zachowku, czyli w ich przypadku 1/2 tego, co odziedziczyliby ustawowo.
Mając na uwadze, że darowizna jest zaliczana przy obliczaniu zachowku, to kwota, od której należy ustalić zachowek, to 270 000,00 zł. Ostatecznie zachowek jednego syna będzie wynosił 1/3 z 270 000,00 zł pomnożoną przez 1/2, czyli 45 000,00 zł.
Przykład ile wynosi zachowek:
Ojciec Adama W. zapisał mu 100 000,00 zł w testamencie, resztę majątku zapisał córce. W przypadku całkowitego pominięcia Adama W. przez ojca w testamencie mógłby on żądać zachowku w kwocie 500 000,00 zł, mając na uwadze, że ojciec zapisał mu tylko 100 000,00 zł, ma on prawo żądać 400 000,00 zł od siostry.
Przykład ile wynosi zachowek:
Piotr N. został pominięty w testamencie przez ojca, rok później zmarł Piotr N., który miał dwóch synów, prawo do żądania zachowku przechodzi na nich, gdyż sami synowie należą do osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy.
Przykład Zachowek Przedawnienie:
Janina K. pozostawiła dwie córki, w testamencie przepisała wszystko na Kamilę K., natomiast uprawniona do zachowku Bożena K. od wielu lat przebywała za granicą i nie utrzymywała kontaktu z matką oraz nie podała rodzinie nowego adresu. Spadek został otwarty 10 września 2022 r., sąd ze względu na niemożność ustalenia danych Bożeny K. nie poinformował jej o otwarciu spadku, pomimo iż Bożena K. nie wie o otwarciu spadku, to 5-letni termin przedawnienia roszczeń z tytułu zachowku rozpoczął bieg.
Przykład Zachowek Przedawnienie:
Piotr W. zapisał cały spadek na syna Adam W., córka po 7-latach od śmieci ojca i 6 latach od ogłoszenia testamentu pokłóciła się z bratem i zażądała od niego zachowku w kwocie 200 000,00 zł, brat nie zgodził się na wypłatę tej kwoty, podnosząc zarzut przedawnienia, w takim przypadku siostra nie będzie mogła skutecznie dochodzić zachowku, gdyż brat skorzystał z zarzutu przedawnienia.
Spodobał Ci się nasz artykuł: Ile Wynosi zachowek? Zobacz inne nasze artykuły:
Artykuł powstał przy współpracy z Porada Prawna Online.